Ułamki zwykłe i dziesiętne

W Excelu często można napotkać na ułamki zapisane w postaci dziesiętnej (np. 1,34), rzadziej natomiast na ułamki zwykłe (4/5). W dalszej części lekcji przedstawię jak posługiwać się w Excelu obydwoma rodzajami ułamków.

Ułamki dziesiętne

Ułamek dziesiętny (12,432) posiada część całkowitą i część ułamkową oddzieloną przecinkiem (w krajach anglosaskich kropką). Excel automatycznie rozpozna liczbę jako ułamek dziesiętny z chwilą gdy potwierdzisz wpisaną wartość. Domyślnie po wpisaniu ułamka Excel traktuje wpisaną wartość jako typ ogólny, więc każda liczba będzie zapisana z inną precyzją.

Ustalanie ilości cyfr po przecinku

Jeśli chcesz, aby te liczby były domyślnie traktowane jako ułamek dziesiętny, zaznacz je, a następnie kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Formatuj komórki….

Kliknij kategorię Liczbowe. Przy pozycji Miejsca dziesiętne ustal liczbę cyfr, które mają znajdować się po przecinku. Domyślnie będą to dwie cyfry.

Zauważ że wartość w komórce C3 została zaokrąglona. Jeżeli ją klikniesz to zobaczysz, że na pasku formuły nadal jest to 78,5678. Oznacza to, że przy zmianie precyzji liczby informacje o niej nie są tracone.

Jeżeli chcesz zmienić ilość miejsc po przecinku, możesz jeszcze raz przeprowadzić tę samą operację, tym razem wybierając inną wartość.

Istnieje jednak dodatkowa szybsza metoda, dzięki której możesz osiągnąć ten sam rezultat. Są to przyciski zwiększ dziesiętne i zmniejsz dziesiętne. Znajdziesz je w NARZĘDZIA GŁÓWNE >> Liczba.

Zaznacz interesujące Cię ułamki, a następnie wybierz jeden z przycisków w zależności od tego czy chcesz zwiększyć liczbę miejsc po przecinku.

Ułamki zwykłe

Aby wpisać ułamek zwykły (np. 2 3/5), wybierz komórkę, a następnie wprowadź tę wartość z klawiatury. Po tym jak ją zaakceptujesz to Excel wyświetli ją w ten sam sposób w jaki została wpisana. Jeżeli klikniesz na komórkę to zauważ, że wartość jest jedynie wyświetlana w postaci ułamka, natomiast Excel nadal ją pamięta jako liczbę dziesiętną.

Excel traktuje ułamek jako datę

Jeżeli wpisujesz ułamek dziesiętny, który nie ma wartości całkowitych (np. 2/3), a komórka jest typu ogólnego, to Excel rozpozna tę wartość jako datę (3 luty). Jeśli chcesz aby Excel traktował tę wartość jako ułamek, to możesz zrobić na dwa sposoby.

  1. Zanim wpiszesz tę wartość, sformatuj komórki na typ ułamkowy,
  2. Druga metoda polega na tym, aby w miejscu wartości całkowitej wstawić 0. Powinieneś wtedy ją zapisać w postaci 0 2/3.

Excel zamienia ułamek do najmniejszego mianownika

Jeżeli wpiszesz liczbę 1 4/8 to Excel automatycznie zamieni tę wartość do postaci najmniejszego mianownika, czyli 1 1/2. Jeśli chcesz aby ta wartość była zapamiętana jako 1 4/8, to przejdź do formatowania liczb, kliknij kategorię Ułamkowe, a następnie wybierz Jako ósme (4/8).

Zamiana ułamków zwykłych na ułamki dziesiętne

Ułamki zwykłe mogą być oczywiście zamieniane na ułamki dziesiętne, tak samo jak dziesiętne mogą być zamieniane na zwykłe. Zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku może wystąpić problem z precyzją.

Spójrz jak wygląda zamiana formatu z ułamka zwykłego na ułamek dziesiętny:

  1. 1 2/5 zostanie zamienione na 1,4. W tym wypadku wartość ułamkowa jest dokładnie taka sama jak dziesiętna.
  2. Tym razem spróbuj zamienić 2 2/3 na ułamek dziesiętny. Jeśli wybierzesz format liczbowy to komórka zostanie zamieniona na 2,67. Zwróć uwagę, że przy podglądzie na pasku formuły Excel zapamiętuje tę liczbę ze znacznie większą precyzją czyli 2,66666666666667.

Zamiana ułamków dziesiętnych na ułamki zwykłe

Sytuacja robi się bardziej skomplikowana jeżeli spróbujesz zamienić ułamek dziesiętny na zwykły. Weź za przykład liczbę 1,2345. Kliknij prawym przyciskiem myszy na komórce, następnie wybierz Formatuj komórki…, a na koniec kategorie Ułamkowe. Na samej górze znajdziesz 3 pozycje: z jedną, dwiema lub trzema cyframi w mianowniku. Im więcej cyfr tym większa precyzja.

Przykład 1

Oto kilka przykładów:

Poeksperymentuj z pozostałymi pozycjami i sprawdź jaka opcja w danym przypadku Tobie najbardziej odpowiada.

Tomasz Decker is an Excel specialist, skilled in data analysis and financial modeling.